آیا متاورس حرام است؟
همزمان با رونمایی رسمی از ایده متاورس، خبرهایی در زمینه خرید و فروش زمینه مجازی در این پلتفرم نیز انتشار یافت که بازخوردهای متغیری را به همراه داشت. در این بین یکی از اعضای مجلس خبرگان رهبری به این موضوع واکنش نشان داد و حکم شرعی آن را اعلام کرد. در این مطلب قصد داریم با استناد به این گفتهها، به سوال آیا متاورس حرام است؟ پاسخ دهیم.
خرید زمین در متاورس حرام است؟
در ششمین نشست علمی پژوهشی دین و فضای مجازی که در خصوص سیاستگذاری رمز ارزها از منظر فقه برگزار شد، آیت الله محسن اراکی عضو مجلس خبرگان رهبری در جواب به سوالی مبنی بر ماهیت پدیده متاورس که برای خرید و فروش زمین مجازی است پاسخ داد:
به دلیل اینکه نمیتوان مال را بلامال و شیء را بلاشیء معامله کرد، این مسئله را عدم جواز اعلام کرد.
همچنین وی به سابقه کلاهبرداریهای آمریکا از دیگر کشورها اشاره کرد و گفت:
این حقه همیشگی آمریکا است که با شیوههای مختلف سر مملکتها را کلاه بگذارد و تا به امروز با همین شیوه توانسته به قطع اقتصادی جهان تبدیل شود.
آیت الله اراکی با استناد بر قرآن کریم که مساوی نبودن داد و ستد میان افراد را مذموم اعلام کرده و دائما بر برقرار بودن عدالت در معاملات و مبادلات اقتصادی تاکید داشته اعلام کرد که اسلام آن دسته از معاملاتی را که دارای منفعت طرفینی باشند را میپذیرد، در صورتی که رمز ارزها اعتبار محض هستند و به همین علت فاقد ارزش هستند.
نقش فقه در تعیین معاملات اقتصادی
ایشان در خصوص سوال آیا متاورس حرام است؟ با نقل قولی از امام خمینی (ره) که فرمودهاند:
اگر افعال فرد در نظام ولایتی صورت نگیرد ارزشی ندارد، مهر تاییدی بر این ادعا زد.
همچنین ایشان توضیح کلی را در خصوص وظیفه حاکمیت اسلامی در برابر این امور بیان کرند که به شرح زیر میباشد:
به طور کلی جامعه متشکل از مجموعه انسانهایی بوده که به اراده حاکمیت و قانون پایبند هستند و به همین واسطه هماهنگی در یک جامعه ایجاد میشود. حاکمیت نیز دارای اراده کلان است که مربوط به ولی امر میباشد. همچنین دستهای از فقه که رفتارهای انسان را در سطح خرد تعیین میکند فقه خرد و دسته دیگر که مجموعه رفتارهای مربوط به انسانهای یک حکومت واحد را تعیین میکند فقه کلان میباشد.
داد و ستد در اسلام
آیت الله اراکی اذعان داشت که داد و ستد قوانینی متعددی دارد که یکی از مهمترین آنها این است که آنچه فردی میدهد و میگیرد باید از لحاظ ارزش با یکدیگر برابری کنند. برخی اوقات مبادله به صورت کالا به کالا و در شرایط دیگر با پول انجام میشود. در مبادلههای به واسطه پول و کالا به کالا ضروری است که ارزش کالاهای مبادلهای یا خریداری شده از لحاظ مالی یکسان باشند.
وی ادامه داد: به عنوان مثال اگر فردی در معاملهای که معیار تعیین آن ارزش یک چیز باشد ظرف خالی را به فرد مقابل داده و در ازای آن ظرف پری را از فرد بگیرد، تعادلی در معامله برقرار نشده و فاقد ارزش و اعتبار خواهد بود. سیستم اقتصادی آمریکا به این شکل عمل کرده و بدون رعایت عدالت خلق پول میکند.
باید عدالت در معامله برقرار باشد
ایشان در ادامه مبحث آیا متاورس حرام است؟ افزود:
به طور کلی دو نوع ارزش در این زمینه وجود دارد که یکی مبادلاتی است و دیگری مصرفی. ارزشهای مصرفی مانند پوشاک است که منفعت و سودی را به انسان میدهد و ارزش مبادلاتی مانند معاملاتی است که فرد در قبال دریافت یک چیز، چیز دیگری را به فرد مقابل میدهد که در این اینجا هر دو کالای موجود ارزش یکسانی دارند. در نتیجه اگر پول مورد استفاده یک اعتبار محض باشد و مانند کاغذی که ارزش پایینی دارد ولی ارزش آن بالا در نظر گرفته شده و با قیمت بسیار بالایی معامله میشود، هیچ عدالتی در این معامله وجود ندارد؛ چرا که چیزی باید به عنوان پول مورد استفاده قرار بگیرد که دارای ارزش استعمالی بوده و یا اینکه یک حواله بر آن باشد. به عنوان مثال میتوانیم به چاپ پول داخل کشور اشاره کنیم که در واقع حواله بر کالا میباشد.
آیت الله اراکی با در نظر گرفتن رمز ارز به عنوان یک اعتبار محض گفت: در صورتی که یک رمز ارز مشخص در کشور وجود داشته باشد که به واسطه آن بتوانیم با دیگر کشورها مبادله و معامله کنیم هیچ اشکالی وارد نیست، چرا که کشورها این عمل را پذیرفتهاند و همچنین اگر قصد داشته باشیم که این رمز ارز را در جامعه رواج دهیم، حتما باید این امر بر اساس قسطی صورت بگیرد که دین مبین اسلام آن را به عنوان یک قسط بپذیرد.
پاسخ به یک سوال
آیت الله اراکی در پاسخ به سوال یکی از افراد حاضر در مجلسی که در خصوص موضوع آیا متاورس حرام است؟ تشکیل شده بود مبنی بر اینکه اگر به رمز ارزها به عنوان اعتبار بدون پشتوانه توجه شود، در برخورد با ریال نیز این مشکل به وجود خواهد آمدپاسخ داد: بله؛ در ارتباط با ریال نیز این مسئله و مشکل وجود دارد، ولی باید بدانید که این موضوع به دلیل اضطرار ادامه پیدا کرده است. در واقع بیشتر مسائل جامعه در قبال و بستر فقه پیش میروند که در برخی شرایط نیز میتوان آنها را تحت عنوان احکام ثانویه تعریف کنیم. باید بدانید که این مشکل به دلیل عدم وجود تدوین فقه حکومتی جامع به وجود میآید.
معامله زمین در متاورس از لحاظ شرعی دارای مشکل است:
در این مطلب به نقل قول از آیت الله محسن اراکی یکی از اعضای مجلس خبرگان رهبری به سوال آیا متاورس حرام است؟ پاسخ دادیم. در نتیجه با توجه به موارد و احکام ذکر شده، میتوانید به وجود اشکال شرعی در معاملات مبتنی بر خرید زمین مجازی در پروژه متاورس پی ببرید.
بیشتر بخوانید : متاورس چیست؟
دیدگاهتان را بنویسید